امروزه با توسعه ی صنایع متعدد و ساخت و سازهای بی شمار، مصالح ساختمانی نیز به سرعت در حال رشد و نوآوری هستند. مرغوبیت، دوام و مقاومت یک ساختمان و یا هر سازه ای از مهم ترین اهداف مهندسان می باشد که به تبع آن، دقت عمل بسیاری در شناخت و انتخاب لوازم مورد استفاده ی خود به خرج می دهند. استفاده از لوازم با کیفیت و نحوه ی به کارگیری صحیح از آن ها در امور معماری و ساخت و ساز، قطعا بر ثبات و استقامت یک بنا تاثیر شگرفی دارد.
یکی از این آلات بسیار پرکاربرد و مهم در حوزه ی صنعت و سازندگی ماستیک ها هستند که نقش بسزایی در زیبایی و کیفیت سازه ها ایفا می کنند. ماستیک ها انواع متعددی دارند و بسیار کارآمد بوده، از این رو در ساخت پل ها، آسفالت، ساختمان ها، کانال های آب و غیره استفاده می شوند. حال در این مقاله قصد داریم به بررسی این مایحتاج ضروری در دنیای ساخت و ساز پرداخته و با انواع و کاربردهای آن بیشتر آشنا شویم.
ماستیک چیست؟
در یک تعریف کلی ماستیک متریالی خمیری و نیمه جامد است که برای زیرسازی و بتونه کاری، درزگیری، پر کردن خلل و منافذ سنگ ها، آسفالت، نمای ساختمان ها و غیره استفاده می شود.ماستیک ها انواع و مصارف بی شماری داشته که از مواد شیمیایی تولید می شوند. البته ماستیک ها برای محیط زیست و یا سلامتی انسان ها ضرری ندارند و همچنین نوسانات جوی و محیطی سبب تغییر حالت آنها نمی شود؛ بنابراین از استقامت بالایی برخوردار بوده به گونه ای که همانند یک پوشش و روکشی محافظ عمل می کنند.
برای مثال در قسمت سنگ نمای خانه یا آپارتمان اگر منافذ و درز بین سنگ ها خالی بماند و پر نشود، به تدریج استحکام و مقاومت نمای ساختمان تحلیل رفته و تخریب می شود. همچنین تجمع آلودگی در این شکاف ها رفته رفته بر جلوه ی سنگ ها تاثیر منفی نهاده و از زیبایی بنا و سازه می کاهد؛ که برای جلوگیری از این معضل، از ماستیک ها برای پوشاندن شکاف و منافذ سنگ ها استفاده می کنند. بنابراین ماستیک یکی از آلات مهم و کارآمد در صنعت و معماری محسوب می شود.
انواع ماستیک
ماستیک ها به صورت تک جزئی، دو جزئی و سه جزئی در رنگ های متنوعی موجود بوده و در انواع گوناگون، متناسب با کاربردشان مورد استفاده قرار می گیرند. مانند ماستیک پلی یورتان، ماستیک قیری گرم، ماستیک قیری سرد، ماستیک اپوکسی، ماستیک پلی سولفاید، ماستیک سیلیکون، ماستیک اکرولیکی و غیره که روز به روز بر تعدد آن ها افزوده خواهد شد.
ویژگی های یک ماستیک مرغوب
انعطاف پذیری بالا و عدم دگرگونی در برابر تغییرات دمایی
استقامت و دوام در برابر نور خورشید و ضد اشعه فرابنفش
ضد آب و عدم فرسودگی در مقابل انواع اسیدها
قابلیت یکسان شدن و قالب پذیری
وزن حجمی مشخص و استاندارد
فرق ماستیک با رزین
بسیاری از افراد ماستیک را با رزین اشتباه گرفته و حتی در برخی موارد این دو ماده را یکسان می پندارند. اما باید بگوییم که رزین و ماستیک دو متریال کاملا جدا از هم بوده که در جنس، کاربرد، ساخت و نحوه ی استفاده با یکدیگر متفاوتند. برای مثال رزین مایعی شفاف و بی رنگ است که برای ضد آب ساختن یا براق نمودن سطوح استفاده می شود؛ اما ماستیک حالتی خمیری و نیمه جامد دارد که برای پرکردن منافذ و خلل در سطحی مانند سنگ استفاده می شود.
کاربرد ماستیک
طبق آنچه که تا کنون گفته شد، روشن است که ماستیک ها بسیار کارآمد بوده و در زمینه های گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از انواع این متریال در نقاشی و گچ کاری ساختمان مصرف می شوند؛ به این صورت که قبل از گچ کاری و نقاشی خانه، یک لایه ی نازک از ماستیک را بر روی تمام دیوارها به جهت یکسان سازی و صاف نمودن سطوح می کشند تا از ناهمواری و نواقص احتمالی در پایان کار جلوگیری شود.
همچنین برخی از ماستیک ها در زمینه ی ساخت آسفالت برای خیابان ها مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال استفاده از ماستیک سبب می شود عملیات رفع معایت روسازی آسفالت ها، با سرعت و کیفیت بیشتری صورت پذیرد. معمولا این نوع ماستیک ها دارای قیر و فیلر با درصد بالایی هستند که موجب نفود به داخل خلل و فرج آسفالت های فرسوده و قدیمی شده و استحکام قابل توجهی را ایجاد می نمایند.
سایر ماستیک ها برای درزگیری درب و پنجره ها استفاده شده یا به منظور بتونه کردن مخازن آب، استخرها و دیگر سازه های بتنی در اشکال گوناگون به کار گرفته می شوند. این امر سبب آب بندی سازه ها شده و از نفوذ آب یا سایر مایعات جلوگیری می کند؛ بنابراین ماستیک ها ضمن کاربردهای متعددی که دارند نقشی ظریف و مهم را ایفا می کنند.
رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از ماستیک ها
در هنگام اجرای ماستیک از نوعی قیر گرم باید استفاده کرد. بیاد به این نکته توجه کرد که به درجه یه حرارت حتما توجه نمود. زیرا اگر دمای کار درست و اصولی نبوده و بیش از حد باشد سبب مشتعل شدن ماستیک خواهد شد و خطر آتش سوزی را در پی دارد. همچنین از کشیدن سیگار در هنگام اجرا بپرهیزید و هر چیزی که قابلیت اشتعال دارد را نیز حدالامکان از محیط کار خود دور نمایید.
دقت کنید که قبل از اجرا، سطح زیر کار حتما تمیز باشد؛ زیرا هر گونه آلودگی، گرد و غبار، مواد چسبنده و غیره بر روی سطوح می تواند سبب نقص در کار شما شود. بنابراین در صورت نیاز تمام شیارها و منافذ را از مواد زائد پاک نمایید.
پیش از شروع و انجام کار مطمئن شوید که ماستیک مورد نظر شما زمان کافی برای آماده سازی و به عمل آمدن را سپری کرده باشد.
با توجه به نوع ماستیک مورد استعمال و سطح کار خود، استفاده از پرایمر مناسب را در نظر داشته باشید. در برخی شرایط به کارگیری پرایمر الزامی است و خشک شدن آن بر روی سطوح حداقل 2 ساعت زمان لازم دارد که باید به آن توجه نمود.
برای اجرای ماستیک ها دستکش و عینک مخصوص این کار را فراموش نکنید.