پلیمر و چسب های اپوکسی به دلیل مزایا و قابلیت هایی مانند چسبندگی فوق العاده، دوام و ماندگاری بالا در برابر عوامل محیطی- شیمیایی و همچنین جلوه ای زیبا، نقش و کاربردهای بسیاری در صنایع گوناگون دارند؛ که روز به روز توسعه بیشتری یافته و در انواع و گونه های متفاوتی به بازار عرضه می گردند. در این مقاله از باملات سعی داریم به بررسی بیشتر اپوکسی ها پرداخته و کارکردهای متنوع آن ها را بهتر بشناسیم.
اپوکسی چیست
اپوکسی ها که از دسته ی رزین های مصنوعی به شمار می آیند با داشتن دو عنصر کربن و اکسیژن، اپوکسید نیز نامیده می شوند. اپوکسی ها به دلیل دارابودن سازمان مولکولی خاص می توانند با بیش از 50 نوع نمونه شیمیایی مخلوط شوند و سیستم های عمل آمده و سخت شده رزینی را ایجاد کنند. رزین اپوکسی از ترکیب دو بخش محصولات رزین سخت شده و بخش سخت کننده یا عمل آورنده (هاردنر) حاصل می شوند؛ که باعث به وجود آمدن خصوصیات منحصر به فردی از جمله چسبندگی بسیار عالی، مقاومت شیمیایی در برابر اسیدها، افت کم، زود سخت (زمان عمل آوری پایین)، مقاوم در برابر رطوبت و خاصیت ویسکوزیته بالا می شوند. اپوکسی ها به دلیل قابلیت و خواص بی شماری که دارند در حوزه ها و مشاغل متعددی مورد استفاده قرار گرفته و همچنین در کاربردهای مختلف، آماده سازی سطوح بتنی، فلزی و غیره از اهمیت ویژه ای برخوردارند. در هنگام استفاده از رزین اپوکسی در صورت عدم رعایت شرایط ایمنی ممکن است مشکلاتی پیش آید که ناشی از اثرات جانبی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن است که در صورت رعایت موارد ایمنی به طور کلی قابل پیشگیری است. شما عزیزان می تواندی برای خرید رزین اپوکسی ارزان با مشاورین سایت باملات تماس حاصل نمایید.
انواع اپوکسی و کاربردهای آن
- کف پوش های اپوکسی: اپوکسی ها در صنایع و مشاغل بسیاری کاربرد دارند. از اپوکسی ها به صورت کف پوش در مکان های مختلف استفاده می شود؛ برای مثال از کف پوش اپوکسی با خواص و مقاومت شیمیایی- مکانیکی بالا، در کارخانه ها و موسسات صنعتی استعمال شده، زیرا دوام و ماندگاری قابل توجه ای در برابر مواد فرسایشی دارند. برخی از کف پوش های اپوکسی با قابلیت ضدالکتریسیته نیز تولید و در مکان های بسیاری به عنوان عایق برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی و آتش سوزی استفاده می شوند. همچنین رزین اپوکسی می تواند کارکرد یک عایق را داشته باشد. برای مثال سیم های لختی را که خطر برق گرفتگی را در پی دارند، می توان به وسیله ی رزین پروکسی نارسانا کرد و مانع از حوادث احتمالی شد. همچنین از کف پوش های اپوکسی که دارای خاصیت آنتی باکتریال می باشند در ساخت بیمارستان ها، درمانگاه ها، آزمایشگاه ها و سایر مراکز بهداشتی- درمانی استفاده می کنند تا از تجمع آلودگی و میکروب ها در محیط جلوگیری شود؛ که این امر تاثیر بسزایی در پاکیزگی مکان ها خواهد داشت. کف پوش هایی با قابلیت سه بعدی نیز یکی دیگر از انواع خاص و کارآمد کف پوش های اپوکسی به شمار می آیند که در موزه ها، نگارخانه ها، پارک ها و برخی خانه ها نیز نصب شده و کاربرد دارند. این کف پوش ها در طرح و نقوش خلاقانه ای تولید شده که استفاده از آن ها جذابیت فوق العاده ای به محیط می بخشد. به همین خاطر امروزه بازار این نوع از کف پوش ها بسیار داغ است.
- اپوکسی در صنایع چوبی و فلزی: از دیگر کاربردهای اپوکسی ها می توان به رزین اپوکسی که در صنایع چوبی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد، اشاره کرد. این نوع رزین اپوکسی برای ساخت وسایل تزئینی اعم از میز، تابلوهای معرق کاری شده، مجسمه های چوبی و غیره استفاده می شود که سبب جلوه و درخشش خاصی در این لوازم دکوراتیو گردیده و همچنین با بستن خلل و منافذ سازه های چوبی بر مقاومت آن ها می افزاید. بعضی از لوازم فلزی نیز به مرور زمان در برابر اکسیژن، تغییرات دمایی و یا رطوبت واکنش نشان داده و از لحاظ ظاهری دگرگون می شوند؛ حتی در برخی موارد کارایی خود را نیز از دست خواهند داد. اما با استفاده از رنگ های اپوکسی می توان از این مشکل جلوگیری کرد زیرا این رنگ ها بر روی سطوح یا لوازم فلزی، مانع از زنگ زدگی و فرسودگی خواهند شد.
- اپوکسی در ساخت آثار هنری: امروزه رزین های اپوکسی در تهیه ی لوازمی مانند گردن بند، دست بند و گوشواره نیز استفاده می شوند که این نوع زیورآلات به دلیل طرح های چشم نواز و منحصر به فرد، نمایی شفاف و درخشندگی بسیار، طرفداران بی شماری داشته و منبع خوبی برای درآمدزایی و سودآوری محسوب می شوند. همچنین رزین های اپوکسی در ساخت تابلوهای رنگارنگ با طرح هایی متنوع و همچنین ساخت مجسمه هایی نو و خارق العاده کاربرد دارند. با استفاده از رزین اپوکسی می توان آثار هنری بی شماری را تهیه کرد که جایگاه ویژه ای را در این عرصه به خود اختصاص می دهند.
- ساخت و تعمیر قطعات مختلف: به دلیل دوام و مقاومت بالای اپوکسی و همچنین چسبندگی بسیار آن، از این وسیله برای ساخت قطعات ماشین، هواپیما، دوچرخه و غیره استفاده شده زیرا سبب طول عمر و استحکام بیشتر این لوازم می گردد. همین طور برای تعمیر یا ترمیم بسیاری از وسایل شکسته یا پاره شده می توان از چسب اپوکسی استفاده نمود.
- اپوکسی و صنعت سنگ سازی: همان طور که تا کنون گفته شد اپوکسی ها نوعی پلیمر هستند که در انواع و اشکال گوناگون عرضه شده و کاربردهای متنوعی را نیز شامل می گردند اما مهمترین کارکرد اپوکسی ها در کارخانجات و صنایع مختلف، اعم از خودرو سازی، ساختمان سازی، صنایع شیمیایی و علی الخصوص صنعت سنگ سازی می باشد. اپوکسی ها در صنعت سنگ سازی علاوه بر تولید سنگ های ساختمانی، در خصوص سنگ های تزئینی نیز به کار گرفته می شوند که نقش های متعددی را نیز در فرآیند تولید سنگ از ساخت و برش گرفته، تا قالب بندی و جلا بر عهده دارند. ترکیب اپوکسی با سنگ ضمن افزایش استحکام و مقاومت سنگ ها، موجب ترمیم، رفع شکستگی و همچنین جلوه ی بهتر آن ها نیز خواهد شد.
- ترمیم سنگ با رزین اپوکسی: طی مراحل تولید سنگ در کارخانجات ممکن است که قطعات بزرگ سنگ ها، دچار شکستگی شده یا خلل و حفره هایی بر سطح آنان ایجاد شود؛ که در این مواقع از رزین اپوکسی برای پر کردن این فرج ها، بستن منافذ و ترمیم شکستگی استفاده نموده و بدین ترتیب اپوکسی ها سبب افزایش دوام و مقاومت سنگ ها می گردند.
- رزین اپوکسی و توری سنگ: پس از ساخت سنگ ها در انواع متعدد و ابعاد بزرگ، برای حفظ استحکام و عدم تخریب آن ها، از توری هایی استفاده می نمایند. این توری ها که اغلب از جنس فایبر گلاس بوده، می بایست به قطعات سنگ بچسبند اما این امر به راحتی امکان پذیر نیست. بدین منظور از نوعی رزین اپوکسی که به آن اپوکسی توری سنگ نیز گفته می شود، استفاده می کنند. چسباندن توری ها به سنگ با کمک رزین اپوکسی مانع از جداشدن، آسیب و تخریب قطعات سنگ در شرایط گوناگون شده و بر مقاومت و ماندگاری آن ها می افزاید.
- اپوکسی و قابلیت جلا دهندگی: در حوزه ی ساختمان سازی و همچنین کارهای هنری، نوع خاصی از اپوکسی که به آن اپوکسی شفاف گویند مورد استفاده قرار می گیرد. از این اپوکسی در جهت جلا دهندگی، زیبایی و درخشندگی سنگ ها استفاده شده و اعمال اپوکسی شفاف، علاوه بر اینکه جلوه و نمای زیباتری را به سنگ ها می بخشد؛ سبب مقاومت و طول عمر بیشتر آن ها نیز خواهد شد. برای مثال، جهت تزئین کف پوش های سنگی در مکان های مختلف از اپوکسی شفاف استفاده می نمایند.
- چسب سنگ اپوکسی: یکی دیگر از انواع پرکاربرد اپوکسی ها، چسب سنگ اپوکسی است. این چسب شامل دو ماده یعنی رزین و هاردنر بوده که در هنگام کار و قبل از اعمال می بایست با یکدیگر ترکیب شده و سپس مورد استفاده قرار گیرند. از چسب سنگ اپوکسی در ساختمان سازی ها به منظور چسباندن سنگ نما در بخش بیرونی و همچنین نصب سرامیک و کاشی کاری ها در قسمت کف خانه استفاده می شود. به علاوه برای چسباندن سنگ ها به قطعات دیگری مانند بتن یا فلز نیز از چسب سنگ اپوکسی بهره می برند. استفاده از چسب سنگ اپوکسی علاوه بر ترمیم و بستن منافذ سنگ ها، سبب مقاومت آن ها در برابر هر گونه مواد اسیدی، شیمیایی و انواع شرایط جوی و نوسانات دمایی نیز می گردد.
نکات ایمنی برای کار با اپوکسی ها
با در نظر داشتن این نکته مهم که اپوکسی ها موادی شیمیایی هستند، روشن است که کار با آن ها بدون رعایت اصول ایمنی، خطرات و عواقبی را در پی خواهد داشت بنابراین پیش از استعمال اپوکسی ها به نکات زیر عمل نموده تا از هر گونه حادثه ی احتمالی جلوگیری شود:
- حتما از دستکش مخصوص استفاده نمایید زیرا تماس مستقیم با اپوکسی ها، منجر به حساسیت و عوارض پوستی می گردد.
- ماسک هایی ویژه و مناسب کار با اپوکسی ها موجودند که برای عدم استنشاق مواد و بخار شیمیایی حاصل از ترکیبات رزین و هاردنر می بایست حتما از آن ها استفاده کنید.
- میزکار مناسب، لباس کار مخصوص و عینک ایمنی را برای جلوگیری از پاشیده شدن رزین اپوکسی به داخل چشم فراموش نکنید.